Poprzednie wpisy z tego cyklu znajdziecie tutaj:

1-3 miesiąc

4 miesiąc

5 miesiąc

6 miesiąc

7 miesiąc

8 miesiąc

9 miesiąc

10 miesiąc

11 miesiąc

Rozwój dziecka w 12 miesiącu życia

Dziecko na początku 12 miesiąca życia powinno umieć siadać z leżenia na brzuchu, rozumieć słowo „nie” (ale nie zawsze  słuchać), podnieść mały przedmiot, posługując się kciukiem i palcem wskazującym. Prawdopodobnie będzie też potrafiło wskazywać to, czego potrzebuje, robić „papa” i bić brawo, chodzić przy meblach. Być może będzie umiało stać bez podparcia, podnieść mały przedmiot końcami palców, powiedzieć mama i tata, ale bez zrozumienia oraz powiedzieć inne słowo niż mama i tata. Niektóre dzieciaki w tym wieku mogą pewnie stać bez podparcia, same pić z kubka, kulać piłkę w naszą stronę, wyrażać swoje potrzeby inaczej niż płaczem, samodzielnie chodzić, powiedzieć trzy lub więcej słów (innych niż mama i tata), prawidłowo reagować na polecania poparte gestem (np. daj mi to z gestem wyciągniętej ręki w stronę dziecka).

Rozwój ruchowy i sprawności manualnych

Samodzielne chodzenie

Dzieci uczą się chodzić na różne sposoby. Ważne, aby dziesięcio- czy dwunastomiesięczne niemowlę podejmowało próby przemieszczania się na stojąco w dowolny sposób.

Jak pomóc dziecku kształtować tę umiejętność?

Pamiętajmy, że ćwiczenia stymulujące chodzenie można rozpocząć dopiero wtedy, gdzie dziecko samodzielnie i pewnie utrzymuje się na nogach, i w pozycji stojącej jest w stanie wykonywać ruchy głową, rączkami i nóżkami. Dziecko często boi się postawić pierwszy krok. Dobrze jest przygotować mu warunki, aby czuł się jak najbardziej komfortowo. Podczas prób wykonywania pierwszych kroków, mówmy do niego (możemy też śpiewać, włączyć przyjemną muzykę). To naprawdę pozytywnie wpływa na emocje malucha.

• Odwróć dziecko twarzą do siebie i złap je pod paszki (nie za ręce), opierając jego stopy na twardym podłożu. Mów do dziecka, uśmiechaj się.
• Podaj dziecku drążek (poziomo), tak aby chwyciło go dwiema rączkami. Dorosły trzyma drążek na zewnątrz rączek dziecka. W ten sposób dziecko nie ma jż podparcia w rękach osoby dorosłej, ale czuje jej bliskość i pomoc. Na następnym etapie niemowlę może chwytać się obręczy.
• Gdy dziecko chodzi już sprawnie z drążkiem, możemy je prowadzać powoli za rękę. Postawmy w odległości kilku kroków od dziecka interesującą dla niego zabawkę. Poprowadźmy dziecko w jej kierunku. Pozwólmy dziecku pobawić się nią, aby miało poczucie sprawstwa, miało świadomość, że samo do niej doszło.
• Gdy dziecko sprawnie chodzi prowadzane za rękę, zachęcajmy je do wykonywania samodzielnych kroków. Bawiąc się z dzieckiem oddalmy się nagle o kilka kroków, pokazując dziecku przedmiot, który może go zainteresować.

Rozwój wzroku

Kontrolowanie wzrokiem czynności przy użyciu narzędzi (kredki, łyżki, szczotki)

W wieku dwunastu miesięcy dziecko potrafi jedynie utrzymać np. kredkę w taki sposób, aby pozostawić znak. Bardzo ważne jest częste powtarzanie takich prób w celu ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej.

Jak pomóc dziecku kształtować tę umiejętność?

Przygotujmy zafoliowane kartoniki i suchościeralny pisak. Możemy tez kupić gotowe kartoniki z pisakiem suschościeralnym. Na pewno Czuczu ma takie w ofercie. Nie czytajmy dzieciom poleceń z kartonika Czuczu, zachęcajmy je do jakiekolwiek aktywności. Możemy zrobić kreskę/kropkę i zachęcić dziecko do zrobienia drugiej kreski/kropki. Do kubeczka wrzućmy maleńkie papierki i pokażmy dziecku, jak karmić lalę/misia łyżeczką z papierkami. W tym wieku sprawdzają się też zabawki ze sznurkiem, które dziecko może do siebie przyciągnąć oraz pojemniki o różnych rozmiarach, które dziecko może wkładać jeden w drugi.

Rozwój słuchu

Rozumienie popartych gestem poleceń słownych

Ukoronowaniem zdobyczy rozwoju słuchu w pierwszym roku życia jest słuchanie i rozumienie poleceń słownych.

Jak pomóc dziecku kształtować tę umiejętność?

Mówmy do dziecka jak najwięcej, ale starajmy się budować krótkie, proste zdania. Nasze wypowiedzi powinny też być poprawne pod względem gramatycznym i artykulacyjnym (nie spieszczamy słów). Mówimy np. daj lalę, daj misiowi pić, wrzuć klocek do pudełka, daj mi buty, włóż auto do garażu.

Rozwój mowy

Wyrażanie życzeń

Dokonując wyboru, dziecko powinno potrafić dostrzegać różne rzeczy i wskazywać na nie. Ważne jest porównywanie i szacowanie chwilowej korzyści.

Jak pomóc dziecku kształtować tę umiejętność?

Połóż przed dzieckiem dwie rzeczy (dwie różne zabawki, przedmioty codziennego użytku) i zapytaj co chciałbyś dostać? Zachęć dziecko do wskazania jednego przedmiotu. Jeżeli tego nie zrobi, poprowadź rękę dziecka do jednego przedmiotu, dotykając go, nazywając i podając dziecku. Próbuj dalej zachęcać dziecko do samodzielnego wykonania zadania, eliminując swoją pomoc. Jeżeli dziecko wskazuje jeden z dwóch przedmiotów, połóż przed nim trzy i zachęć do wyboru.

Rozwój umiejętności zabawy

Odkrywanie, wykorzystanie narzędzi

Około 12 miesiąca życia dziecko uczy się korzystać z przedmiotów codziennego użytku.

Jak pomóc dziecku kształtować tę umiejętność?

W kąpieli pokażmy dziecku, jak można przelewać wodę z kubeczka do kubeczka, jak mieszać łyżeczką płyn w kubeczku, jak wprawić w ruch zakrętkę od słoika, jak przyciągnąć buty, ciągnąc je za sznurówki, jak stukać przedmiotami o siebie, puszczać autko po pochyłej drodze, zachęcać dziecko do naśladowania zabawy np. w kierowcę (imitowanie ruchów rąk na kierownicy, wydawanie dźwięków samochodu).

Rozwój emocji i zachowań społecznych

Rozumienie zakazów

Około dwunastego miesiąca życia dziecko zaczyna rozumieć proste polecenia i zakazy.

Jak pomóc dziecku kształtować tę umiejętność?

Tak jak nie zgadzam się na ograniczanie ciekawości dziecka w bezpiecznych sytuacjach i powtarzanie mu wciąż, że czegoś nie wolno, tak wiem, że bywają momenty kiedy należy zareagować natychmiast i stanowczo. Szczególnie wtedy, gdy dziecku grozi niebezpieczeństwo. Wtedy stanowczo i z odpowiednim gestem powinniśmy powiedzieć nie, nie wolno. Gdy dziecko posłucha naszego ostrzeżenia, wtedy możemy wytłumaczyć mu, dlaczego tak zareagowaliśmy.

Wpis napisany na podstawie wiedzy ze studiów neurologopedycznych i kursów z zakresu wczesnej interwencji oraz książek:

Pierwszy rok życia dziecka, oprac. zbior,, Poznań 2009.

Psychostymulacyjna metoda kształtowania i rozwoju mowy i myślenia, pod red. Małgorzaty Młynarskiej i Tomasza Smereki, Warszawa 2000.

Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat, oprac. zbior., Sopot 2013.

Silberg Jackie, Gry i zabawy z niemowlakami, Poznań 2009.

Strassmeier Walter, Interwencja wczesnodziecięca, Gdańsk 2012.

Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka, pod red Beaty Cytowskiej i Barbary Winczury, Kraków 2006.

Wczesna interwencja terapeutyczna, pod red. Jagody Cieszyńskiej i Marty Korendo, Kraków 2007.